Meest chaotische Elfstedentocht op 8 februari 75 jaar geleden: Klaas Schipper (Steenwijkerwold) eindigde als tweede, maar werd gediskwalificeerd
De huldiging na afloop van het beste tweetal uit 1947: Klaas Schipper en Joop Bosman.
We spraken de toen 85-jarige Schipper in zijn woning aan de Thijlingerhof, waar hij nog steeds verontwaardigd was over de door de organisatie genomen beslissing om de topvier uit de uitslag te schrappen. Dat gebeurde pas een maand (!) later na uitvoerig onderzoek en gesprekken met rijders en getuigen. Schipper in februari 1996: “Ze hebben ons ervan beschuldigd, dat we in een jeep zijn vervoerd. Een politieman zou ons hebben gezien. Dat is gelogen. Joop en ik hebben alleen bij bruggen in een handkar plaats genomen. Daarin werden we weer naar het ijs gebracht. Dat deed iedereen.”
Niet alleen de toen aan de Lakeweg wonende landbouwer werd gediskwalificeerd. Dat gold eveneens voor de nummer één (Joop Bosman uit Breukelen), nummer drie (Jeen Nauta) en de als vierde geëindigde Jaap Wynia. De als vijfde over de streep gekomen 21-jarige Jan van der Hoorn uit Ter Aar werd tot zijn eigen verbazing per brief op 18 maart alsnog tot winnaar uitgeroepen. Het bestuur van de Elfstedenvereniging gaf in die brief aan, dat “de vier voor hem aankomende rijders werden gediskwalificeerd na een onderzoek waarin rijders en toeschouwers onregelmatigheden als ‘opleggen’ konden melden.”
Van der Hoorn is in 2017 overleden. Hij is 92 jaar geworden en behoort tot de meest aansprekende rijders uit de Elfstedenhistorie. In 1954 werd hij in de door Jeen van den Berg gewonnen wedstrijdtocht negende. Bovendien reed hij de toertochten van 1985, 1986 en 1997 uit. In 1997 was hij al 73 jaar, toen hij er 11 uur over deed. Vijftig jaar eerder had hij voor de barre tocht van 1947 net zoveel tijd voor nodig……
Schipper is er altijd van overtuigd gebleven, dat Joop en hij als niet-Friezen de wedstrijd niet mochten winnen. “Daarom kwamen de protesten. Er waren geruchten van ‘opleggen’ en afsnijden met een auto. Allemaal leugens. Het was ons niet gegund”, zo tekenden wij destijds op uit de mond van de inwoner van Steenwijkerwold, die niettemin als een uiterst succesvol schaatser de geschiedenis is ingegaan.
We hebben vaker met Schipper gesproken over het ‘onrecht’, dat hem was aangedaan en over zijn ervaringen in andere tochten. Het was voor hem in de strenge winter van 1947 allemaal uiterst voorspoedig begonnen. Als ‘onvergetelijk’ bestempelde hij de Ronde van Grouw, waarin alle favorieten voor de Elfstedentocht aan de start verschenen. Schipper ging in die wedstrijd als eerste over de finish, zoals hij diezelfde winter in Steenwijk ook de Noordwesthoekrit zegevierend voltooide. Vol vertrouwen was hij naar Leeuwarden afgereisd. Maar die voor hem tweede versie van de Elfstedentocht eindigde in een deceptie.
In 1941 beleefde Schipper zijn debuut als wedstrijdrijder in de Tocht der Tochten, die toen voor de laatste keer om ‘de noord’ (eerst naar Dokkum) ging. Als beginneling zag hij enorm op tegen een man als Abe de Vries, die in 1933 al winnaar was geworden. De toen in Giethoorn woonachtige Abe de Vries maakte ‘buurman’ Klaas Schipper enthousiast voor de schaatssport en inspireerde hem aan de wedstrijd deel te nemen. Het leverde een klassering als nummer 42 op. Dat smaakte naar meer en een jaar later stond hij opnieuw aan het vertrek. “Ik verspeelde mijn kansen door met de kopgroep de verkeerde route te nemen. Daardoor kwam ik niet verder dan de 31ste plaats”, zo vertelde Schipper ons.
Na de veelbesproken tocht van 1947 nam Schipper nog drie keer deel. In 1954 eindigde hij op de 23ste plaats, maar kwam hij wel als eerste uit de startloods. “Samen met Anton Verhoeven heb ik toen een tijd op kop gelegen. Later sloot de uiteindelijke winnaar Jeen van den Berg zich bij ons aan. Door een valpartij moest ik bij Stavoren lossen.” Later zou Jeen van den Berg in een interview verklaren, dat ‘we toen niets anders hebben gedaan dan rijden op Klaas Schipper’. Ook in 1956 en voor de ‘barre tocht’ van 1963 prijkte de naam van Schipper op de deelnemerslijst. ”De leeftijd ging meetellen”, concludeerde de inwoner van Steenwijker later. In 1956 leverde dat een klassering als nummer 42 op, in 1963 (met als winnaar Reinier Paping) was de achterstand bij Stavoren al zover opgelopen, dat hij toen is afgestapt. Schipper daarover: “De omstandigheden waren zeer zwaar en vergelijkbaar met 1947, toen ik jonger en sterker was en er dus beter mee wist om te gaan.”
