De oude petgaten in De Wieden zijn in de loop van de tijd ‘verland’, wat wil zeggen dat ze dichtgegroeid zijn. De werkzaamheden zijn bij de Reeënweg en het Kiersche Wijde pad in Wanneperveen en aan de Woldweg in Sint Jansklooster. In totaal wordt er zo’n 17 hectare weer opengemaakt.

De petgaten zijn belangrijk voor het behoud van zeldzame natuur in De Wieden. „Petgaten brengen de ontwikkeling van open water naar zeldzaam trilveen op gang. Daarmee blijven het karakteristieke landschap van De Wieden en veel bijzondere dieren en planten behouden”, zegt projectleider Broer Blaauwbroek over de noodzaak van de werkzaamheden die Natuurmonumenten gedeeltelijk uitvoert in opdracht van provincie Overijssel.

honderdjarige cyclus

Op deze manier zet Natuurmonumenten eigenlijk het oude werk van de vroegere turfstekers voort. Die zorgden vroeger onbewust voor een uniek en karakteristiek landschap met veel afwisseling tussen water en land. Dit laagveenmoeras en de natuur in de Wieden bestaat bij de gratie van die afwisseling.

Opengemaakte petgaten groeien langzaam weer dicht. Eerst groeien de planten aan elkaar in het water (kraggevorming), daarna ontstaat er achtereenvolgens trilveen, hooiland of veenmosrietland en moerasbos. Dit zich herhalende proces kent in elk stadium bijzondere en zeldzame planten en dieren. „Daar is ons beheer op gericht. Doen we niets, dan verandert het gebied op den duur in een groot moerasbos”, legt Blaauwbroek uit. De dichtgegroeide petgaten liggen onder het moerasbos. „Voor het openmaken halen we eerst de bomen weg. Uiteraard niet meer dan strikt noodzakelijk. Met het openmaken van de oude petgaten start de honderdjarige cyclus opnieuw. Verspreid over De Wieden zijn alle fases uit het verlandingsproces aanwezig. Bijzondere dieren en planten profiteren daarvan.

Herstel

Het openmaken van oude petgaten is onderdeel van een pakket Natura 2000-herstelmaatregelen in De Wieden. Eerder voerde Natuurmonumenten rondom Zwartsluis ook al een aantal van deze werkzaamheden uit. Natura 2000 is een Europees netwerk van beschermde natuurgebieden met als belangrijk doel het beschermen van bijzondere dieren en planten. Met veel zeldzame soorten gaat het slecht. De Natura 2000-herstelmaatregelen moeten daar verandering in brengen.

Weinig hinder

Volgens de projectleider zullen bezoekers van De Wieden weinig hinder van de werkzaamheden ondervinden. Wel wordt de wandelroute over het Kiersche Wijdepad van 24 oktober 2022 t/m 2 december 2022 bij Wanneperveen tijdelijk omgeleid. Verder vindt het grootste gedeelte van de werkzaamheden plaats buiten de bebouwde kom en grotendeels buiten het zichtveld van bezoekers. Wie toch overlast ondervindt van de werkzaamheden kan contact opnemen met Arco Lassche, coördinator Natuurbeheer van Natuurmonumenten op telefoonnummer 0527 206520.